شبکه ۴ (Channel 4) تلویزیون بریتانیا در آستانه ی سال نوی ۲۰۰۹ میلادی در یک اقدام غیرمنتظره اعلام کرد محمود احمدی نژاد، رییس جمهور جنجالی ایران تبریک پیام کریسمس این شبکه را که به “پیام جایگزین کریسمس” معروف است ارائه خواهد کرد. این پیام در واقع پیام جایگزینی برای پیام کریسمس ملکه یا پادشاه است که از سال ۱۹۳۲ بی بی سی آن را پخش می کند. شبکه ۴ که یکی از شبکه های خصوصی و مستقل بریتانیا است از سال ۱۹۹۳ در روز کریسمس (۲۵ دسامبر/۵ دی) آنتن خود را در اختیار یک شخصیت ملی یا بین المللی قرار می دهد تا “صدایی متفاوت” از آنتن این شبکه کریسمس را به مسیحیان جهان تبریک بگوید.

سابقه ی انتخاب افراد در سالهای گذشته نشان می دهد که انتخاب افراد دعوت شده لزوما برمبنای محبوبیت و یا اهمیتشان در عرصه ی ملی یا بین المللی نیست. طیف این میهمانان بسیار متنوع و گوناگون است. دریک سوی این طیف نویسنده مشهور انگلیسی در سال ۱۹۹۳ قرار دارد و در سوی دیگر، کمدین هالیوودی الی جی (Ali G). و یا در سال ۲۰۰۲ مجری تلویزیونی و همسر ستاره سابق موسیقی راک، شارون اوزبورن پیام داد و سال گذشته سرباز بریتانیایی که دست خود را در جنگ افغانستان از دست داده بود این کار را بر عهده گرفت. این تنوع نشان می دهد، اگر بخواهیم به دنبال تنها یک دلیل برای این انتخابها باشیم، شاید بهترین دلیل خبرساز بودن این افراد در سال گذشته و یا بحث برانگیز بودن کاری که انجام داده اند باشد.

در این میان انتخاب دختری مسلمان به نام خدیجه روات در سال ۲۰۰۶ که تمام صورتش را با پوشیه پوشانده بود، از جنجالی ترین انتخابها بود. هرچند وی به دلایلی که هرگز اعلام نکرد، از حاضر شدن در این برنامه انصراف داد، شبکه ۴ دختر مسلمان دیگری را با همان نوع حجاب برای این کار انتخاب کرد و وی پیام جایگزین کریسمس را به مردم داد. سال ۲۰۰۸ (برای کریسمس ۲۰۰۹) هم این انتخاب چون اکثر انتخابهای سالهای گذشته بسیار خبرساز بود. از لحظه ای که مدیریت شبکه ۴ اعلام کرد، محمود احمدی نژاد، رییس جمهور ایران میهمان این شبکه برای تبریک سال نوی میلادی است، واکنشهای محافل خبری و سیاستمداران به این انتخاب آغاز شد. این انتخاب از این حیث قابل تامل است که وی در آخرین سال ریاست جمهوری خود با اقدامات بحث برانگیز خود در مدیریت برنامه هسته ای ایران و اظهارات جنجالیش درمورد یهودیان و هولوکاست چهره ی چندان محبوبی در جهان غرب به شمار نمی رود. این انتخاب به قدری حساسیت محافل غربی را برانگیخت که حتی تعطیلات سال نو باعث نشد سیاستمداران بریتانیایی خشم خود را از این قضیه ابراز نکنند. دولت بریتانیا بلافاصله ضمن حمله کردن به تصمیم شبکه ۴ در دادن فرصت به محمود احمدی نژاد برای صدور پیام کریسمس، این تصمیم را سبب ساز رنجش جامعه ی بین المللی خواند. یک سخنگوی وزارت خارجه ی بریتانیا با اشاره به دعوت احمدی نژاد به بازگشت به ریشه های مذهبی، حملات وحشتناک ضدیهود وی را یادآور می شود.

بی بی سی، حتی ساعاتی پیش از پخش این پیام تبریک، مواضع دولت و برخی از اعضای مجلس بریتانیا را منعکس کرد که جملگی نه تنها از در اختیارداددن این فرصت به محمود احمدی نژاد خوشحال نبودند، بلکه این اقدام شبکه ۴ را به شدت محکوم کردند. خانم لوییس المن، رییس جنبش یهودیان حزب حاکم کارگر که عضو مجلس این کشور نیز می باشد گفت: “من این اقدام شبکه ۴ را در تقدیم فضای غیرچالشی به یک متعصب خشک مغز خطرناک که هولوکاست را انکار می کند محکوم می کنم.” حزب محافظه کار نیز در حمله به این تصمیم شبکه ۴ از حزب رقیب خود پیشی گرفت. مارک پریچارد عضو محافظه کار دولت بریتانیا هم با طعنه زدن به این اقدام شبکه ۴ می گوید: “سال آینده چه کسی پیام سال نو را خواهد داد؟ دیوید ایروینگ [تاریح نگار نژادپرست و ضد صهیونیسم] یا رابرت موگابه [رییس جمهور زیمبابوه]؟” وی اعتقاد دارد که شبکه ۴ به مردی این فرصت را می دهد که قصد نابودکردن اسراییل و آزار دادن مسیحیان را در روز تولد مسیح دارد. انتقاد وی زمانی به تهدید نرمی علیه این شبکه تلویزیونی تبدیل می شود که وی می گوید: “این اقدام شبکه ۴ شاید باعث تجدید نظر در اعطای کمکهای مالی بیشتر به این شبکه شود.”

سفیراسراییل در بریتانیا نیز در این رابطه می گوید: “این اقدام شبکه ۴ یک رسوایی و شرمساری ملی برای بریتانیا است.” لازم به ذکر است که پیام کریسمس محمود احمدی نژاد از دو حیث با پیام سالهای گذشته متفاوت بوده است. اول این که بر خلاف سالهای گذشته که پیام جایگزین همزمان با پیام ملکه پخش می شد، این پیام چند ساعت بعد از پخش پیام ملکه از شبکه ۴ مخابره شد. دومین تفاوت این بود که امسال برای نخستین بار پیام به زبانی غیر از زبان انگلیسی و با زیرنویس انگلیسی پخش شد.

ببینید:
Channel 4: صفحه اختصاصی Channel 4 برای پیام احمدی نژاد.
ویکی پدیا: فهرست کسانی که پیام جایگزین کریسمس را داده اند.
تایمز: متن کامل پیام احمدی نژاد در تایمز (انگلیسی)
گاردین: خبر روزنامه گاردین در مورد پیام احمدی نژاد
تلگراف: خبر روزنامه تلگراف در مورد پیام احمدی نژاد