تحقیقات در زمینه HIV درحال گذراندن رنسانسی است که می‌تواند منجر به پیدایش شیوه‌های جدیدی برای تولید واکسن مقابله با ویروس ایدز و دیگر بیماری‌های ویروسی شود. در آخرین دست‌آوردها، دانشمندان دولت آمریکا گقتند که موفق به کشف سه پادتن قدرتمند شدند که قدرتمندترین آنها می تواند %۹۱ سویه‌^۱های HIV  را خنثی کند. آنها هم اکنون بدنبال استفاده از این تکنیک برای تشخیص پادتن‌های ویروس سرماخوردگی هستند.

پادتن‌های HIV در سلول‌های یک مرد همجنس‌گرای ۶۰ ساله آفریقایی-آمریکایی کشف شدند که در پزشکی به آن اهداکننده ۴۵ گفته می شود. بدن این مرد بطور طبیعی می تواند این پادتن را تولید کند. اکنون پژوهشگران باید بدنبال راهی برای تولید واکسنی باشند که بتواند باعث تولید پادتن برای مقابله با این ویروس در بدن هر شخصی شود.

Gary Nabel مدیر Vaccine Research Center در National Institute of Allergy and Infectious Diseases که پژوهشگر پیشروی پروژه نیز بوده است می گوید: «ما در این مرحله زمان زیادی را سپری خواهیم کرد تا بتوانیم فوایدش را به کلینیک‌ها منتقل کنیم»

این تحقیق روز پنچشنبه در قالب دو مقاله در نسخه آنلاین مجله Science، ده روز قبل از گشایش یک کنفرانس بین المللی بزرگ AIDS در وین منتشر شد. طبق آمار سازمان ملل، بیش از ۳۳ ملیون نفر تا پایان سال ۲۰۰۸ مبتلا به HIV و حدود ۲٫۷ ملیون نفر ناقل ویروس AIDS بودند.

کشف جدید بخشی از حرکتی است که Wayne Koff مدیر بخش تحقیقات و توسعه موسسه غیرانتفاعی International AIDS Vaccine Initiative، “یک رنسانس” در تحقیقات واکسن HIV می نامد.

پادتن‌هایی که عملا بی‌تاثیر هستند یا قابلیت غیرفعال کردن یک یا دو سویه را دارند، رایج هستند. تا سال پیش، تعداد کمی پادتن‌هایی با قابلیت خنثی‎سازی گسترده^۲ که می توانند تعداد قابل توجهی از سویه‌های HIV را بطور موثر خنثی کنند کشف شدند، اما هیچکدام از آنها نتوانستند بیش از %۴۰ از سویه‌های مختلف HIV را خنثی کنند.

اما در سال گذشته، با گسترش روشهای موثر تشخیص، بیش از شش پادتن خنثی کننده HIV از جمله سه نمونه پیشین در مجله‌های معتبر شناسایی شده‌اند. Dennis Burton از Scripps Institute در La Jolla, Calif رهبری تیمی را برعهده دارد که دو پادتن خنثی کننده HIV را کشف کرد. او می‌گوید که تیمش پادتن‌های جدیدی که نتایج آن منتشر نشده است، کشف کرده‌است. اغلب پادتن‌های جدید نیرومند هستند و می‌توانند در غلظت های کمتر در مقایسه با نمونه‌های مشابه برای نابودی HIV به کارگرفته شوند.

HIV یک ویروس بسیار ناپایدار است، اما در مکانی که ویروس خودش را به مولکولهای ویژه روی سلولهایی که آن را آلوده می‌کند پایدارتر است. برپایه‌ی تحقیقات گذشته، پژوهشگران با حسگری یک محیط پایدارتری را شبیه سازی کردند و از آن برای جذب پادتن‌هایی که به طور موثر به ویروسها حمله می‌کنند، استفاده کردند. آنها از این طریق پادتن‌های مخصوصِ اهداکننده ۴۵ را پیدا کردند و از بین ۲۵ ملیون سلول توانستند ۱۲ تای آن که می‌توانست پادتن‌ها را تولید کند، پیدا کنند.

پادتن‌های اهداکننده۴۵ نتوانستند او را در برابر HIV حافظت کنند، بدین دلیل که شاید ویروس توانسته بود تا حدودی در بدن او اثر مخرب را بجا گذارد، قبل از اینکه بدن او بتواند پادتن‌ها را تولید کند. با اینکه او توانسته بود قدرتمندترین پادتن‌های HIV را که تاکنون کشف شده، تولید کند، پژوهشگران می‌گویند آنها چیز خاصی از ژن‌های او نمی‌دانند که او را اینگونه منحصر به فرد کرده. پژوهشگران انتظار دارند که اگر بتوانند راه درستی برای تحریک تولید پادتن‌ها پیدا کنند، اغلب مردم قادر به تولید آنها خواهند بود.

Dr. Nabel گفت تیمش تکنیک جدید را برای ویروس آنفولانزا بکار می‌برد. مانند HIV، آنفولانزا نیز بسیار ناپایدار است و به‌همین دلیل هرسال نیاز به واکسن جدید است.

Anthony Fauci مدیرNIAID کفت: «ما بدنبال یک واکسن همگانی هستیم. می‌خواهیم با استفاده از این تکنیک پادتن‌های اجزاء تشکیل‌دهنده ویروس آنفولانزا که تغییر نمی‌کند، پیدا کنیم.» بطور کلی دکتر Fauci گفت که این روش می تواند برای هر بیماری ویروسی و شاید حتی برای تولید واکسن برای سرطان‌ها بکار رود. برخی از پادتن‌های جدید HIV که در سالیان اخیر کشف شده‌اند به نقاط مختلف ویروس حمله می‌کنند و از اینرو امید به اینکه بتوان از آنها باهم استفاده کرد را زیاد می‌کند.

John Mascola معاون Vaccine Research Center در یک تحقیقی که منتشرنشده نشان داده‌است که یکی از پادتن‌های دکترBurton می‌تواند بطور مجازی تمام سویه‌هایی که در مقابل پادتن‌های اهداکننده۴۵ مقاوم هستند را خنثی کنند. او همچنین عکس این قضیه را هم نشان داد: پادتن‌های اهداکننده۴۵ می ‌تواند سویه‌هایHIV که در مقابل بهترین پادتن‌ دکترBurton مقاوم هستند را خنثی کند. دکتر Mascola یکی از نویسندگان مقاله‌ی روز پنجشنبه گفت: «تنها یکی از سویه‌ها از میان ۹۵ سویه آزمایش‌شده در مقابل هردو پادتن‌ها مقاوم بود.»

پژوهشگران می‌گویند آنها قصد دارند تا معجونی قدرتمند از این پادتن‌های جدید را در سه روش آزمایش کنند.

اولین روش، پادتن‌ها را می‌توان به‌صورت خام به افراد تجویز کرد، مانند یک دارو تا از انتقال ویروس جلوگیری کرد. اما این روش احتمالاً پرهزینه خواهد بود و مدت کمی، شاید چند هفته، اثر داشته باشد. بنابراین این روش برای همگان تقریباً غیرعملی است و فقط می‌توان در موارد خاص مانند جلوگیری از انتقال ویروس از مادر به کودک هنگام زایمان استفاده کرد.

ویروس HIV چگونه به سلول‌ها حمله می‌کند؟
پادتن‌ها چگونه به ویروس HIV حمله می‌کنند؟
(برای بزرگ‌نمایی تصویر، روی آن کلیک نمائید)

همچنین پادتن‌ها را زنان یا شریک مرد همجنسگراها قبل از س.ک.س می‌توانند در قالب یک ژل ضد میکروب یا “microbicide” برای جلوگیری از سرایت استفاده کنند. افرادی هم که به ویروس آلوده شده‌اند هم می‌توانند از پادتن‌ها برای معالجه استفاده کنند. تاحدودی بنظر می‌رسد که پادتن‌ها نتوانند بطور کامل HIV را از کار بیاندازد ولی کارآمدی آنها داروهای ضدایدز مانند antiretroviral ها را پشت سر می‌گذارد.

دکتر Nabel گفت که Vaccine Research Center با یک شرکتی قرارداد منقعد کرده‌است تا یک پادتن‌ مناسب برای استفاده برای انسان تولید کند تا بتوان آزمایش‌ها را روی انسان شروع کرد.

روش دوم برای استفاده از نتایج تحقیقات جدید، تحریک سیستم دفاعی بدن برای تولید پادتن‌ها می‎باشد. همانگونه که می‌دانید Jonas Salk به افراد ویروس نابود شده فلجِ اطفال را تزریق کرد و متعاقباً سیستم دفاعی تمام افراد به آسانی قادر به تولید پادتن‌هایی شدند که ویروس فلج اطفال را از بین می‌بُرد. اما برای HIV، گستره وسیعی از پادتن‌ها کارآمد نیستند. اما حالا دانشمندان می‌دانند چه پادتنی باید ساخته‌شود-بطور مثال پادتن‌های یافته‌شده در اهداکننده۴۵ و آزمایشگاه دکترBurton. مدیر تحقیقاتی واکسن در  Mayo Clinic در Rochester, Minnesota، دکترGreg Poland گقت: «بنابراین پژوهشگران در این زمینه نیاز به یک تکنولوژی مهندسی معکوس دارند تا بتوانند راهی پیدا کنند که هر شخصی بتواند آنها را تولید کند.»

این همان‌کاری است که پژوهشگران در Merck & Co انجام داده‌اند. در یک تحقیق که نتایج آن در National Academy of Sciences منتشر شد، دانشمندان این شرکت می‌دانستند که یک پادتن‌ قدیمی که از پادتن‌های تازه کشف‌شده ضعیف‌تر بود، به یک نقطه خاص آسیب‌پذیر HIV متصل می‌شود. آنها سپس مشابه آن قسمت ویروس را برای آموزش سیستم دفاعی بدن برای تولید پادتن‌ها تولید کردند. در نهایت دانشمندانِ Merck موفق به تولید واکسن آزمایشی شدند که قادر است خوکچه هندی و خرخوش را ترغیب به تولید پادتن‌هایی برای خنثی‌سازی HIV کند. اگرچه این واکسن‌ها به اندازه کافی قدرتمند نبودند، اما دکتر Koff گفت که تحقیقات Merck یک برهان قوی است بر آنکه مهندسی معکوس می‌تواند برای تولید پادتن‌های جدید و قوی‌تری بکار گرفته‌شود.

البته ممکن است مشکلات احتمالی دیگری هم سر راه وجود داشته‌باشد. نشانه‌هایی وجود دارد که برای سلول‌های اهداکننده ۴۵ ماه‌ها و شاید سال‌ها طول کشیده تا بتواند پادتن‌های قوی را تولید کند. بنابراین پژوهشگران باید واکسن‌های متعددی را تجویز کنند یا باید بدنبال یافتن راهی برای تسریع این فرآیند شوند.

آخرین روش، روش‌هایی عملی هستند که از تاکتیک‌هایی مانند ژن ‌درمانی استفاده می‌شود. برنده جایزه علمی نوبل David Baltimore از افرادی است که روی این روش کار می‌کند. گروه پژوهشی او در California Institute of Technology در Pasadena, Calif ژن‌هایی را سرهم کرده‌است می‌تواند پادتن‌‌ها را تبدیل به ویروس‌های بی‌ضرر ‌کند. آنها سپس این ویروس‌ها را به موش تزریق کردند. ویروس سلول‌های موش را آلوده می‌کند و آنها را تبدیل به کارخانه تولید پادتن می‌کند.

—————————————-

^۱سویه: Strain

^۲پادتن‌هایی با قابلیت خنثی‎سازی گسترده:  Broadly Neutralizing Antibodies